Ustna umowa o pracę – czy jest ważna?

Stosownie do treści art. 29 §2 kodeksu pracy, umowę o pracę zawiera się na piśmie. Od razu podkreślić jednak należy, iż zawarta w innej formie umowa o pracę, np. ustna umowa o pracę jest ważna. Żaden bowiem przepis kodeksu pracy nie przewiduje rygoru pisemnej formy umowy o pracę pod rygorem jej nieważności. Oczywiście, w praktyce w przeważającej większości przypadków umowę o pracę zawiera się na piśmie, należy jednak pamiętać o tym, iż ustna umowa o pracę również zachowuje ważność, tyle, że na jej podstawie pracownik nie może rozpocząć wykonywania pracy. Od dnia 1 września 2016 roku, zanim pracodawca dopuści pracownika do pracy, powinien mu na piśmie potwierdzić warunki zatrudnienia, jeśli umowa o pracę ma formę inną niż pisemna, w szczególności jeśli jest to ustna umowa o pracę albo umowa o pracę zawarta w sposób dorozumiany.

Ustna umowa o pracę – czy jest ważna

Co istotne, jeśli umowa o pracę została sporządzona na piśmie, ale po zawarciu umowy w tej formie strony (np. następnego dnia) zmieniły warunki wykonywania pracy i ustnie zawarły nową umowę o pracę, to ważność zachowuje forma pisemna. Ma ona zawsze pierwszeństwo przed innymi formami zawarcia umowy o pracę. Oczywiście – jak już wspomniano powyżej – ustna umowa o pracę powinna zostać potwierdzona na piśmie, zgodnie bowiem z treścią art. 281 pkt 2 kodeksu pracy, jeśli pracodawca dopuszcza do pracy pracownika, z którym zawarł ustną umowę o pracę i nie potwierdził jej warunków na piśmie, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika, za co może na niego zostać nałożona grzywna nawet do 30 tysięcy złotych.

Warto w tym miejscu odnieść się do samej definicji stosunku pracy – przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy, w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę i pod jego kierownictwem, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Jest to o tyle istotne, że do zawarcia umowy o pracę może dojść nawet w sposób dorozumiany, bez jakiejkolwiek formy pisemnej czy negocjacji stron w tym zakresie.

Przykład: pracownik został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres próbny 3 miesięcy. Termin ten zbliżał się do końca, jednakże pracodawca poinformował pracownika, aby po zakończeniu umowy na okres próbny nadal przychodził do pracy i nadal wykonywał swoje obowiązki pracownicze. Pracownik zastosował się do polecenia pracodawcy i dzień po zakończeniu umowy o pracę na okres próbny normalnie stawił się w pracy i wykonywał swoje zadania. Ponieważ pracodawca dopuścił pracownika do pracy, a pracownik świadczy tę pracę w miejscu i czasie wskazanym, w sposób dorozumiany doszło tutaj do nawiązania stosunku pracy – wyczerpane zostały ustawowe przesłanki samej definicji stosunku pracy. Należy tu zwrócić uwagę na przepis art. 300 kodeksu pracy, zawierający odesłanie do przepisów kodeksu cywilnego tam, gdzie pewne kwestie nie zostały w kodeksie pracy uregulowane. A stosownie do treści art. 60 kodeksu cywilnego, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. A zatem skoro pracownik stawił się w pracy po rozwiązaniu się umowy o pracę na okres próbny, to wyraził tym samym wolę nawiązania nowego stosunku pracy. Podobnie pracodawca, dopuszczając do pracy pracownika po zakończeniu umowy o pracę na okres próbny wyraził wolę dalszego jego zatrudniania, na podstawie umowy o pracę zawartej w sposób dorozumiany. Co więcej, doszło w ten sposób do zawarcia umowy o pracę na czas nieokreślony. Nie jest to umowa o pracę na czas określony, gdyż strony nie uzgodniły, do kiedy ma ona trwać.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 września 2015 roku sygn. III AUa 1409/14, w którym sąd apelacyjny stwierdził, iż treść przepisów kodeksu pracy, w tym art. 29 kodeksu pracy, nie warunkuje ważności zawarcia umowy o pracę od zachowania formy pisemnej. Do zawarcia umowy o pracę dochodzi wraz z uzgodnieniem przez strony istotnych elementów umowy, a więc do jej zawarcia może dojść ustnie, jak i przez czynności konkludentne.

Więcej o umowach o pracę, ich nawiązywaniu, zmianach i rozwiązywaniu w naszym szkoleniu: kurs kadr online z zaświadczeniem MEN. A jeśli nie masz specjalnie czasu na naukę, zapraszamy do udziału w naszym połączonym szkoleniu kadrowo-płacowym kurs kadry i płace online, również z zaświadczeniem MEN.