Jak urlop wychowawczy wpływa na urlop wypoczynkowy?

Urlop wychowawczy nie jest urlopem obowiązkowym. Pracownica może, ale nie musi z niego korzystać. Jeśli decyduje się na korzystanie z urlopu wychowawczego, musi jednak wiedzieć, że może on mieć wpływ na niektóre jej uprawnienia pracownicze, w tym prawo do urlopu wypoczynkowego. Sam urlop wychowawczy to swoista przerwa w funkcjonowaniu stosunku pracy, a mając na względzie fakt, iż może on trwać nawet 3 lata, jego wpływ na określone uprawnienia pracownicze może być spory.

Urlop wychowawczy i jego wpływ na należną pracownikowi ilość dni urlopu wypoczynkowego

Stosownie do art. 186 §1 kodeksu pracy, pracownik, zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy, ma prawo do urlopu wychowawczego, z którego może skorzystać do ukończenia przez dziecko 6 roku życia (a jeśli dziecko jest niepełnosprawne, do ukończenia przez nie 18 roku życia). Wymiar tego urlopu wynosi 36 miesięcy, przy czym (z pewnymi zastrzeżeniami) 1 miesiąc z tej puli musi wykorzystać drugi rodzic dziecka. Przepisy kodeksu pracy nie określają, czy urlop wychowawczy ma rozpoczynać się z początkiem miesiąca, od dnia następnego po zakończeniu urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego – po prostu pracownik składa wniosek o udzielenie tego urlopu wychowawczego, wskazując w nim datę rozpoczęcia tego urlopu, a pracodawca co do zasady ma obowiązek wniosek pracownika uwzględnić i urlopu wychowawczego udzielić.

Jednocześnie stosownie do przepisu art. 153 kodeksu pracy w praktyce wyróżnia się urlop wypoczynkowy, należny w pierwszym roku zatrudnienia oraz tzw. urlop kolejny. Prawo do pierwszego urlopu pracownik nabywa z upływem miesiąca pracy (w wymiarze 1/12 z 20 albo 26 dni), natomiast prawo do urlopu kolejnego pracownik nabywa z dniem 1 stycznia następnego roku kalendarzowego. To bardzo ważne, szczególnie w kontekście sytuacji, w której pracownik zamierza korzystać z urlopu wychowawczego.

Co do zasady za czas przebywania na urlopie wychowawczym pracownik nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego. W dużym uproszczeniu chodzi tu o to, że jeśli pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 czy 26 dni, to w niektórych wypadkach a skutek korzystania z urlopu wychowawczego wymiar urlopu wypoczynkowego zostanie obniżony i pracownik nie będzie mógł już wykorzystać 20 czy 26 dni tego urlopu. Bywają też sytuacje, w których nawet rozpoczęcie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego nie obniży wymiaru urlopu wypoczynkowego. Omówmy teraz po kolei te przypadki.

Pierwszy przypadek to sytuacja, w której z dniem 1 stycznia danego roku pracownik nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w całości, tj. na pełnym etacie do 20 czy 26 dni. Pracownik urlop ten wykorzystał w całości do końca czerwca. Następnie od dnia 10 sierpnia pracownik przebywa na urlopie wychowawczym (pamiętaj, że pracownik nie musi z urlopu wychowawczego korzystać od razu po urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim. Po wykorzystaniu tych urlopów może np. na rok czy dwa wrócić do pracy, a dopiero potem korzystać z urlopu wychowawczego). W takim przypadku przepisy kodeksu pracy nie nakazują obniżenia wymiaru urlopu wypoczynkowego, pomimo faktu, że za okres przebywania na wychowawczym pracownik prawa do urlopu wypoczynkowego nie nabywa.

Jeśli urlop wychowawczy rozpoczyna się w roku, w którym pracownik nabył już prawo (w dniu 1 stycznia) do urlopu wypoczynkowego, to należnego pracownikowi wymiaru tego urlopu nie pomniejsza się.

Podobna do powyższej sytuacja ma miejsce, jeśli pracownik korzysta tylko z części urlopu wychowawczego. Przykładowo – z dniem 1 stycznia nabył prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego, następnie w okresie od 1 czerwca do 30 listopada przebywał na urlopie wychowawczym, a następnie urlop ten przerwał i powrócił do pracy. W takim wypadku pracodawca również nie ma żadnej podstawy prawnej do pomniejszenia należnego pracownikowi urlopu wypoczynkowego.

Zupełnie inaczej jest jednak, jeśli pracownik przebywa na urlopie wychowawczym na przełomie lat kalendarzowych. Jeśli bowiem na dzień 1 stycznia danego roku przebywa on na urlopie wychowawczym, do dopóki z tego urlopu wychowawczego nie wróci, nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego. Jeśli zatem pracownik ma prawo do urlopu wychowawczego za cały rok w wymiarze 20 dni, a z urlopu wychowawczego powraca z dniem 10 kwietnia, to za pierwsze 3 miesiące roku należy mu pomniejszyć wymiar urlopu wypoczynkowego (czyli pracownik nie będzie miał już prawa do 20 dni urlopu wypoczynkowego, ale do 9/12 z 20, czyli do 15 dni tego urlopu).

Jeśli natomiast w danym roku kalendarzowym pracownik w ogóle nie powrócił do pracy ze względu na to, że cały rok kalendarzowy przebywał na urlopie wychowawczym, to za ten rok pracownik w ogóle nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego.

Jak widzisz, korzystanie z urlopu wychowawczego może mieć wpływ na należną pracownikowi ilość dni urlopu wypoczynkowego.