Rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem w wieku ochronnym przed emeryturą

Pracownik w wieku przedemerytalnym ma zapewnioną kodeksową ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Ochrona ta nie jest jednak całkowita – są przypadki, w których pracownika w wieku ochronnym przed emeryturą można zwolnić. Rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem w wieku ochronnym jest dopuszczalne, o ile spełnione są pewne warunki.

Ochrona przedemerytalna przed wypowiedzeniem umowy o pracę

Stosownie do przepisu art. 39 kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Należy od razu zwrócić uwagę na dwie rzeczy – powołany przepis mówi jedynie o ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie, aby z pracownikiem rozwiązać stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeśli zachodzą ku temu określone przesłanki (np. dyscyplinarnie, w związku z naruszeniem przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych). Po drugie – przepis mówi o osiągnięciu wieku emerytalnego, który to wiek należy rozumieć ogólnie, tzn. 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Nie ma tu znaczenia, że pracownik pracując w określonej branży ma prawo do przejścia na emeryturę w niższym wieku, np. w wieku 55 lat. Te 4 lata ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę należy liczyć od 65, czyli od podstawowego wieku przejścia na emeryturę, a nie od 55 lat.

Wskazana powyżej ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym nie ma zastosowania, jeśli pracownik uzyskał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz gdy przyczyna wypowiedzenia leży po stronie pracodawcy. Jest nią najczęściej likwidacja stanowiska pracy lub likwidacja zakładu pracy.

Należy też zwrócić uwagę na jedną rzecz. Powołany powyżej przepis art. 39 kodeksu pracy zapewnia pracownikowi w wieku przedemerytalnym ochronę przed wypowiedzeniem, ale nie samym rozwiązaniem się umowy o pracę. Jeśli zatem pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę o pracę zanim ten osiągnął wiek ochronny (czyli na więcej niż 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego), ale ze względu na długość okresu wypowiedzenia umowa miałaby rozwiązać się już w czasie, kiedy pracownikowi będzie brakować do osiągnięcia tego wieku emerytalnego nie więcej niż 4 lata, to na chwilę wręczenia wypowiedzenia ochrona ta nie obowiązywała. Nie ma znaczenia, że sama data rozwiązania się umowy o pracę (upływ okresu wypowiedzenia) przypadła w okresie, w którym pracownik byłby już chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę. Podobnie będzie, gdy zawarta umowa o pracę jest umową na okres próbny, a data jej zakończenia przypada na okres ochronny przed wypowiedzeniem. Ona rozwiąże się w dacie, do której została zawarta. Dochodzi tu bowiem do rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na jaki została zawarta, nie na skutek jej wypowiedzenia.

Oczywiście w każdym przypadku, również w okresie ochronnym przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego, dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Podobnie dopuszczalne jest wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika. Ochrona i ogólny zakaz wypowiedzenia umowy dotyczy bowiem jedynie wypowiedzenia pochodzącego od pracodawcy.