Jak się dzieli urlop rodzicielski pomiędzy rodzicami

Prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego jest uprawnieniem, przysługującym obojgu rodzicom dziecka. Stosownie do treści art. 182(1a) kodeksu pracy, po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka oraz 34 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Urlop rodzicielski w podanym powyżej wymiarze przysługuje łącznie obojgu rodzicom, przy czym, jeśli oboje rodzice dziecka jednocześnie korzystają z urlopu rodzicielskiego, to łączny wymiar trwania tego urlopu rodzicielskiego nie może przekroczyć odpowiednio 32 albo 34 tygodni (w praktyce zatem przy równoległym korzystaniu z rodzicielskiego przez obojga rodziców od początku do końca, zostaje on skrócony o połowę).

Urlop rodzicielski może zostać podzielony na maksymalnie 4 części, a ich wykorzystanie zależy od wzajemnych ustaleń pomiędzy rodzicami dziecka. Co do zasady, jeśli urlop rodzicielski zostaje podzielony na części, to każda z tych części powinna przypadać bezpośrednio po zakończeniu części poprzedniej, przy czym zasada ta nie dotyczy tzw. luźnej części urlopu rodzicielskiego – części w wymiarze do 16 tygodni, która nie musi przypadać od razu po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego.

Sam urlop rodzicielski może zostać udzielony w dwóch trybach – pierwszy przypadek to taki, w którym pracownica wnioskuje o jego udzielenie od razu po porodzie (najczęściej wnioskując o udzielenie urlopu macierzyńskiego i od razu po nim urlopu rodzicielskiego). Stosownie do treści art. 179(1) §1 kodeksu pracy, o udzielenie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po macierzyńskim pracownica wnioskuje w ciągu 21 dni od dnia porodu, przy czym w ten sposób wnioskuje o udzielenie jej tego urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Jeśli taka sytuacja ma miejsce, to podział urlopu rodzicielskiego pomiędzy rodzicami nie może wyglądać tak, że z części tego urlopu rodzicielskiego korzysta matka, z następnej części ojciec, potem znowu matka itd. Ponieważ w tym trybie urlopu rodzicielskiego udziela się od razu w pełnym wymiarze, to aby ojciec dziecka mógł wykorzystać jego część, pracownica z tej części urlopu rodzicielskiego musi zrezygnować. Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego odbywa się na pisemny wniosek pracownicy, składany nie później niż na 21 dni przed przewidywaną datą powrotu do pracy. Dopiero wówczas pracownik – ojciec dziecka może złożyć wniosek o udzielenie mu urlopu rodzicielskiego w tej części, z której z urlopu rodzicielskiego zrezygnowała matka dziecka. Co istotne – jeśli obydwa wnioski zostały złożone w terminie, pracodawca musi je uwzględnić i urlopu rodzicielskiego udzielić. Nie ma tu możliwości, aby pracodawca odmówił udzielenia tego urlopu rodzicielskiego albo odmówił możliwości rezygnacji z jego części.

Podział urlopu rodzicielskiego między rodzicami dziecka

Co bardzo istotne – jeśli urlopu rodzicielskiego udziela się z góry, czyli jeśli pracownica wnioskuje o udzielenie urlopu rodzicielskiego w ciągu 21 dni po porodzie i chce z niego skorzystać od razu po macierzyńskim, to tak udzielonego urlopu rodzicielskiego nie można podzielić na części. Oznacza to, że jeśli pracownica korzysta z urlopu rodzicielskiego, a następnie zrezygnuje z niego, to nie może już z niego skorzystać ponownie (chyba, że przy urodzeniu kolejnego dziecka). A jeśli tej niewykorzystanej z powodu rezygnacji części nie wykorzysta ojciec dziecka, ta niewykorzystana część definitywnie przepada. Taki pogląd prezentuje m.in. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – pracownik, któremu udzielono urlopu rodzicielskiego z góry i który z tego urlopu rodzicielskiego zrezygnował, nie ma prawa do wykorzystania tej tzw. luźnej części urlopu rodzicielskiego, a niewykorzystana część urlopu rodzicielskiego przepada, chyba, że „przejmie ją” drugi z rodziców dziecka (o ile pozostaje w zatrudnieniu pracowniczym, gdyż tylko wówczas prawo do urlopu rodzicielskiego przysługuje).

Jeśli urlop rodzicielski udzielany jest w trybie art. 182(1c) kodeksu pracy, czyli pracownica nie wnioskowała o jego udzielenie od razu po porodzie, ale robi to dopiero pod koniec urlopu macierzyńskiego, składając w terminie nie krótszym niż na 21 dni przed rozpoczęciem tego urlopu rodzicielskiego stosowny wniosek, to w takim wypadku urlop rodzicielski może zostać podzielony na części, z których rodzice dziecka mogą korzystać naprzemiennie. W tym trybie udzielania urlopu rodzicielskiego przysługuje również ta część luźna w wymiarze do 16 tygodni, która nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej części urlopu. Także i w tym przypadku pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu rodzicielskiego, jeśli wniosek o jego udzielenie został złożony w ustawowym terminie.