Zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym – jak wyliczyć wynagrodzenie chorobowe?

Pracownica idzie na zwolnienie lekarskie od razu po urlopie wychowawczym - co jej się należy za czas tego zwolnienia?

Zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym nie pozbawia pracownicy świadczenia chorobowego (w praktyce wynagrodzenia chorobowego), choć przez pewien dłuższy okres przed rozpoczęciem tego zwolnienia nie wykonywała ona pracy i nie otrzymywała wynagrodzenia, od którego naliczano obowiązkową składkę chorobową. Zachowuje ona prawo do wynagrodzenia chorobowego na takiej samej zasadzie, jak każdy inny pracownik. W praktyce zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym to okres, za który pracownicy należy się wynagrodzenie chorobowe, o którym mowa z art. 92 kodeksu pracy, a nie zasiłek chorobowy.

Powyższe jest o tyle ważne, że w praktyce może zdarzyć się sytuacja, w której pracownica „pójdzie” na zwolnienie lekarskie jeszcze w czasie, kiedy urlop wychowawczy trwa, a następnie będzie kontynuować to zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym. Może też okazać, się, że najpierw urlop wychowawczy kończy się, a następnie bez jednego dnia przerwy (czyli bez powrotu do pracy) pracownica korzysta ze zwolnienia lekarskiego po urlopie wychowawczym. Problemem dla niektórych pracodawców może być ustalenie podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego, do którego uprawnia pracownicę zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym.

O tym, jak się liczy wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy pisaliśmy kompleksowo na naszym drugim blogu w tych artykułach: wynagrodzenie chorobowe 2020 i zasiłek chorobowy 2020, nie będziemy więc przytaczać zasad naliczania tych świadczeń, a skupimy się jedynie na sytuacji, w której ma miejsce zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym, z punktu widzenia ustalania podstawy do wynagrodzenia chorobowego.

Zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym – jakie świadczenie chorobowe się należy?

Od razu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej potocznie ustawą zasiłkową, za okres zwolnienia lekarskiego przypadającego w czasie urlopu wychowawczego zasiłek chorobowy ani wynagrodzenie chorobowe nie przysługują. Natomiast zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym już uprawnia pracownicę do świadczenia – w tym wypadku pracownica ma prawo do wynagrodzenia chorobowego.

Wynagrodzenie chorobowe jest świadczeniem, które przysługuje pracownikowi za pierwsze 33 (albo 14 dla pracowników powyżej 50 roku życia) niezdolności do pracy z powodu choroby w trakcie roku. A skoro np. na dzień 1 stycznia pracownica przebywa na urlopie wychowawczym, który kontynuuje do pewnego dnia, a następnie bezpośrednio po urlopie wychowawczym idzie na zwolnienie lekarskie, to ona nie nabywa jeszcze prawa do zasiłku chorobowego po urlopie wychowawczym, bo najpierw należy je naliczyć wynagrodzenie chorobowe, a dopiero potem ewentualnie zasiłek chorobowy.

Zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym może w praktyce powodować pewne problemy z ustaleniem podstawy do wynagrodzenia chorobowego. Stosownie do przepisów ustawy zasiłkowej (art. 36 i następne) podstawą do wynagrodzenia chorobowego jest średnie wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownica stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Problem polega na tym, że skoro pracownica „idzie” na zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym, to w ciągu poprzedzających 12 miesięcy nie świadczyła pracy, a więc nie otrzymywała wynagrodzenia za pracę.

W tym przypadku do ustalenia podstawy wynagrodzenia chorobowego należy zastosować przepis art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej i jako podstawę do wynagrodzenia chorobowego za zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym przyjąć wynagrodzenie, jakie pracownica otrzymałaby, gdyby przepracowała pełny miesiąc (Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy).

Przykładowo, pracownica poszła na urlop wychowawczy w sierpniu 2017 roku. Zgodnie z umową o pracę pracuje na pełnym etacie i zarabia pensję minimalną (w roku 2017 pensja minimalna wynosiła 2000 zł brutto). Urlop wychowawczy skończyła w lipcu 2020 roku i od razu poszła na zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym. W tej sytuacji do ustalenia podstawy wynagrodzenia chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie, jakie pracownica otrzymałaby, gdyby przepracowała pełny lipiec 2020.

A skoro zarabia ona pensję minimalną, a zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy zasiłkowej podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia, to podstawa brutto jej wynagrodzenia chorobowego wyniesie 2600 zł (minimalne wynagrodzenie 2020), a podstawa netto: 2600 zł – 13,71% z 2600 zł = 2243,54 zł. Jedna dniówka chorobowego wyniesie zatem: 2243,54 zł / 30 * 80% = 59,83 zł i tę wartość należy pomnożyć przez liczbę dni zwolnienia lekarskiego w lipcu 2020.

Zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym, jeśli po rodzicielskim pracownica korzystała z urlopu wypoczynkowego

Może się okazać, że pracownica bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego korzystała z urlopu wypoczynkowego, a następnie rozpoczęła korzystanie z urlopu wychowawczego. Po kilku miesiącach przerwała urlop wychowawczy, a następnie poszła na zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym. Przykładowo pracownica urodziła dziecko w lutym 2019 roku, następnie w okresie od lutego 2019 do lutego 2020 korzystała z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Bezpośrednio po zakończeniu tego urlopu rodzicielskiego korzystała z przysługującego jej urlopu wypoczynkowego (luty – marzec, za który otrzymała wynagrodzenie urlopowe (o wynagrodzeniu urlopowym i zasadach jego naliczania pisaliśmy szerzej na naszym drugim blogu: wynagrodzenie urlopowe 2020).

Po wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego pracownica rozpoczęła urlop wychowawczy. Przerwała go jednak na swój wniosek w sierpniu 2020, jednak nie podjęła zatrudnienia, ze względu na zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym. W tym wypadku, gdybyśmy chcieli do podstawy wynagrodzenia chorobowego w sierpniu przyjąć średnią z 12 miesięcy poprzedzających, czyli od lipca 2020 do sierpnia 2019 wstecz, to okazuje się, że w ciągu tych 12 miesięcy pracownica otrzymała wynagrodzenie urlopowe za luty i marzec 2020 roku.

Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy jest z punktu widzenia ustalania podstawy wynagrodzenia chorobowego traktowane tak samo, jak wynagrodzenie za pracę. W powyższym wypadku ustalając podstawę do wynagrodzenia chorobowego należy oprzeć się na regulacji art. 38 ust. 1 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

1) wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;

2) przyjmuje się, po uzupełnieniu według zasad określonych w art. 37 ust. 2, wynagrodzenie z miesięcy, w których ubezpieczony będący pracownikiem przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

A zatem z tych 12 miesięcy poprzedzających sierpniowe zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym należy pominąć 10, w których pracownica nie przepracowała ani jednego dnia jak również ani jednego dnia nie korzystała z urlopu wychowawczego, a luty i marzec 2020, za które otrzymała wynagrodzenie urlopowe należy przyjąć do podstawy po dopełnieniu.

Jeśli zatem pracownica ma zapisaną w umowie o pracę pensję w stawce miesięcznej, nie ma żadnych innych składników wynagrodzenia, to podstawą do wynagrodzenia chorobowego za zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym w sierpniu 2020 będzie jej pensja z umowy.

Jeżeli bezpośrednio przed zwolnieniem lekarskim pracownica korzystała z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego trwającego krócej niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego i potem zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone jej za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym), z wyłączeniem wynagrodzenia za te miesiące, w których przepracowała mniej niż połowę obowiązującego ją czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych (art. 38 ust. 2 ustawy zasiłkowej) oraz po dopełnieniu wynagrodzenia za te miesiące, w których przepracowała co najmniej połowę obowiązującego ją czasu pracy, przy czym na równi z pracą traktuje się w tym wypadku urlop wypoczynkowy.

9 komentarzy o "Zwolnienie lekarskie po urlopie wychowawczym – jak wyliczyć wynagrodzenie chorobowe?"

  1. Jeszcze raz bardzo dziękuję za tak szczegółowe wyjaśnienia.

  2. Bardzo dziękuję za odpowiedź. A jeśli lekarz jednak nie wystawi L4 lub wystawi dopiero na ostatnie 2-3 miesiące ciąży, a do tego czasu wrócę z powrotem na urlop wychowawczy, to czy do obliczenia zasiłku chorobowego za te 2-3 miesiące i później urlopu rodzicielskiego i macierzyńskiego będą obowiązywać te same zasady?

    • Tak. Zasada jest taka, że podstawę ustala się z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie. Jeśli w tych 12 miesiącach pojawia się miesiąc, w którym pracownik przepracował mniej niż połowę swojego czasu pracy, to taki miesiąc pomija się i liczy średnią z 11 miesięcy. Jeśli przepracował co najmniej połowę, taki miesiąc uwzględnia się po dopełnieniu. Jak Pani wróci na wychowawczy i będzie na nim kilka miesięcy, to zasada nadal obowiązuje – po prostu nie będzie z czego liczyć średniej, wejdzie do niej jedynie jeden miesiąc.

  3. Dzień dobry, a jak będzie obliczany zasiłek chorobowy w sytuacji gdy po porodzie przebywałam na urlopie rodzicielskim, macierzyńskim i po nich na urlopie wypoczynkowym (2 miesiące). Po wypoczynkowym przeszłam na urlop wychowawczy na 12 miesięcy, od lipca wróciłam do pracy więc pracuje już półtora miesiąca lecz ponownie zaszłam w ciążę. Jak w tej sytuacji będzie wyliczany zasiłek chorobowy zakładając że lekarz wystawi mi L4 z uwagi na pracę fizyczną i nie przepracuje calych dwóch miesięcy?

    • Dzień dobry

      Była Pani na wychowawczym 12 miesięcy. Potem pracowała Pani półtora miesiąca. Jeśli lekarz teraz wystawi Pani zwolnienie lekarskie, podstawa do wynagrodzenia chorobowego i potem zasiłku zostanie ustalona z tego okresu przepracowanego po wychowawczym. Przy czym – jeśli np. wróciła Pani w lipcu i przepracowała co najmniej połowę czasu pracy w lipcu, a pójdzie na zwolnienie w sierpniu, to podstawa zostanie ustalona jedynie z lipca (po dopełnieniu do wynagrodzenia, jakie Pani by otrzymała, gdyby przepracowała pełny miesiąc. Sierpień nie wejdzie już do podstawy, bo bierzemy pod uwagę miesiące poprzedzające miesiąc, w którym pracownik poszedł na zwolnienie.

  4. Bardzo dziękuję za odpowiedź. Jestem o tyle zdezorientowana, że zadałam to pytanie w dwóch kancelariach prawnych i otrzymałam 2 przeciwstawne wypowiedzi.. Jedna zgodna z Państwa wypowiedzią, a druga takq – cytuję:

    „jeżeli zwolnienie lekarskie zostanie wystawione w czasie przebywania na urlopie wychowawczym, nie otrzyma Pani prawa do zasiłku chorobowego. W przypadku wystawienia zwolnienia w trakcie trwania urlopu wychowawczego, nawet po jego zakończeniu, nie nabywa Pani prawa do zasiłku chorobowego, gdyż nie powstał tytuł do jego wypłaty. Dlatego koniecznym jest zakończenie (lub jak wskazałam – przerwanie) urlopu wychowawczego i wystawienie oraz przedłożenie zwolnienia w dniu powrotu do pracy.

    Mówiąc wprost, jeżeli nie chce Pani przerywać urlopu wychowawczego, zwolnienie winno zostać wystawione dopiero po jego zakończeniu. ”

    Rozumiem, że druga kancelaria się myli?

    • Z przepisu wynika wprost (wklejam istotny fragment):

      Art. 12. 2. Zasiłek chorobowy nie przysługuje również za okresy niezdolności do pracy przypadającej w czasie:
      2) urlopu wychowawczego;

      Stanowi więc, że zasiłek nie przysługuje za okresy niezdolności PRZYPADAJĄCEJ W CZASIE wychowawczego. Czyli jak wychowawczy się kończy, a zwolnienie trwa, to od dnia następnego po zakończeniu wychowawczego zasiłek przysługuje. Gdyby miało być inaczej, przepis stanowiłby, iż zasiłek nie przysługuje, jeśli zwolnienie rozpoczęło się w czasie wychowawczego.

      Tytuł do chorobowego powstaje, podobnie nie ma znaczenia, że wychowawczy trwał dłużej niż 30 dni (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej)
      2. Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa w ust. 1, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

  5. Dzień dobry, 8 sierpnia kończy mi się urlop wychowawczy (wykorzystany w całości), 9 sierpnia to mój pierwszy dzień pracy po urlopie. Natomiast już teraz wiem (18.07) że 28 lipca otrzymam zwolnienie lekarskie na dłuższy termin (operacja). Czy niejako „z automatu” zostanie mi naliczone wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy, od pierwszego dnia planowanego rozpoczęcia pracy czyli od 9 sierpnia?

    Czy niestety przez to że L4 będzie wystawione w trakcie urlopu wychowawczego to nic nie zostanie naliczone?Rozumiem, że zasiłek nie należy się podczas urlopu wychowawczego (czyli w tej sytuacji za okres 28.07 – 08.08). Natomiast czy naliczy się od 09.08?

    • Dzień dobry

      Co do zasady zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe również) nie przysługuje w czasie urlopu wychowawczego. Jeśli urlop wychowawczy nie zostanie przerwany, świadczenie chorobowe (w tym wypadku wynagrodzenie chorobowe naliczane z puli 33 dni i finansowane przez pracodawcę) będzie naliczane dopiero od dnia 9 sierpnia. Natomiast za zgodą pracodawcy może Pani zrezygnować z pozostałej części wychowawczego w każdym czasie i wówczas od pierwszego dnia po rezygnacji świadczenie będzie Pani przysługiwać. Jeśli dogada się Pani z pracodawcą, aby zrezygnować z wychowawczego od dnia 28 lipca, to od tego dnia ma Pani wynagrodzenie chorobowe. Nie musi Pani wracać do pracy nawet na jeden dzień. Oczywiście pracodawca nie musi się zgodzić, bo wynagrodzenie chorobowe on finansuje, ale w takim wypadku ma Pani wynagrodzenie chorobowe od 9 sierpnia. Naliczy się ono, bo ma Pani za sobą już dawno okres wyczekiwania (30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego)

Skomentuj