Urlop ojcowski – kiedy i komu się należy i jak z niego korzystać

Prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego jest jednym z tych uprawnień, które przepisy prawa pracy przewidują w związku z rodzicielstwem. To zresztą nie jedyna możliwość, w której ojciec dziecka może „skorzystać z wolnego” w związku z posiadaniem niedawno narodzonego dziecka. Drugą z takich możliwości jest tzw. urlop tacierzyński, czyli część urlopu macierzyńskiego, której nie wykorzystała po porodzie matka dziecka, a z której może skorzystać świeżo upieczony tata. Z reguły jednak znacznie większa liczba ojców korzysta właśnie z tej pierwszej możliwości, jaką daje im urlop ojcowski.

Urlop ojcowski – komu się należy

Zgodnie z art. 182(3) §1 kodeksu pracy pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo nie później niż do upływu do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. Analizując treść powołanego przepisu łatwo zauważyć, iż należy się on jedynie ojcom – pracownikom, a więc ojcom pozostającym w stosunku pracy (bez względu na sposób jego nawiązania – umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór, spółdzielcza umowa o pracę). Oznacza to, iż urlop ojcowski nie należy się zleceniobiorcom, osobom prowadzącym własną działalność gospodarczą itp.

Druga ważna rzecz – urlop ojcowski (w przypadku urodzenia dziecka) przysługuje jedynie do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Jeśli zatem ojciec będzie zwlekał i z urlopu ojcowskiego zacznie korzystać tuż przed ukończeniem przez dziecko 24 miesiąca życia, to nie zdąży wykorzystać w całości należnych mu 2 tygodni tego urlopu. Jeśli bowiem dziecko kończy 24 miesiąc życia np. w dniu 13 września, to z urlopu ojcowskiego ojciec dziecka może skorzystać najpóźniej do dnia 12 września do północy.

Kolejna sprawa – urlop ojcowski można wykorzystać nie od razu w całości, ale w dwóch częściach. Jednocześnie nie ma obowiązku wykorzystania urlopu ojcowskiego w pełnym dwutygodniowym wymiarze – równie dobrze ojciec dziecka może wykorzystać np. jedną część tego urlopu ojcowskiego, czyli jeden tydzień.

Co bardzo ważne – urlop ojcowski należy się również ojcu, któremu dziecko urodziło się zanim podjął on zatrudnienie. To nie jest tak, że aby mężczyzna miał prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego, to musi pozostawać w zatrudnieniu w chwili urodzenia się dziecka. Równie dobrze to zatrudnienie może podjąć dopiero po narodzinach dziecka. Przykładowo, jeśli np. dziecko urodziło się w dniu 1 października, a ojciec dziecka zawarł umowę o pracę dopiero w dniu 13 listopada, to również ma prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego. Ważne jedynie, aby dziecko nie ukończyło jeszcze 24 miesiąca życia.

Jeśli okazuje się, że ojciec dziecka rozpoczął korzystanie z urlopu ojcowskiego, a następnie np. rozchorował się, to urlop ojcowski zostaje przerwany, a niewykorzystaną jego część ojciec może wykorzystać w terminie późniejszym. Tu również jedynym ograniczeniem jest wiek dziecka (24 miesiące) i ilość pozostałych do wykorzystania dni urlopu ojcowskiego z przysługujących 2 tygodni.

Aby skorzystać z urlopu ojcowskiego pracownik składa stosowny wniosek na piśmie. Co do zasady pracodawca nie może odmówić uwzględnienia takiego wniosku. We wniosku tym ojciec dziecka wskazuje okres, w jakim chce z tego urlopu ojcowskiego skorzystać oraz z ilu części tego urlopu ojcowskiego korzystał w przeszłości.

Za czas urlopu ojcowskiego pracownik zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Ten zasiłek wypłaca się w wysokości 100% podstawy. Jednocześnie ojciec dziecka nie nabywa prawa do tego zasiłku macierzyńskiego, jeśli za czas urlopu ojcowskiego zachowuje prawo do normalnego wynagrodzenia za pracę.

Jeśli interesuje Cię tematyka uprawnień rodzicielskich, chcesz wiedzieć, co należy Ci się z tytułu urodzenia czy posiadania dziecka, na jakie dodatkowe uprawnienia pracownicze możesz liczyć, zapraszamy do udziału w naszym szkoleniu: Uprawnienia pracownicze związane z rodzicielstwem – szkolenie online z zaświadczeniem MEN. W trakcie szkolenia kompleksowo omawiamy tematykę rodzicielstwa pracownika – co mu się należy przed i po urodzeniu dziecka, jakie obowiązki ma pracodawca wobec pracownicy w ciąży i pracownicy karmiącej, jakie urlopy i zwolnienia od pracy, związane z rodzicielstwem, przysługują pracownikom i wiele więcej. Szkolenie wszechstronnie i całościowo porusza to zagadnienie, w jego trakcie nie tylko dowiesz się, na co może liczyć przyszły i obecny rodzic, ale pobierzesz wszelkie niezbędne wzory wniosków czy pism, potrzebnych przy ubiegani się np. o urlopy, związane z macierzyństwem i rodzicielstwem.