Zwolnienie lekarskie w weekend i dni wolne

Zwolnienie lekarskie w weekend, który jest dla pracownika dniem wolnym od pracy nie oznacza, że za ten weekend pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku. Zwolnienie lekarskie w weekend jest rozliczane dokładnie tak samo, jak w każdy inny dzień.

Za czas zwolnienia lekarskiego w weekend czy w ogóle dni wolne od pracy pracownik – zakładając, że nie obowiązuje go okres wyczekiwania czy inne wyjątki – zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego albo ubezpieczenia wypadkowego.

Wielu pracowników zadaje sobie pytanie, czy opłaca się brać L4 w dni wolne, obawiając się, że stracą na tym na wynagrodzeniu. Z drugiej strony niektórzy mogą myśleć, że jeśli zwolnienie lekarskie będzie obejmować jedynie dni robocze, to za weekendy i dni wolne i tak nie należy im się wynagrodzenie, bo nie wiedzą nawet czy sobota i niedziela wliczają się do płatnego zwolnienia lekarskiego. Omówmy zatem to zagadnienie.

Faktycznie, za czas zwolnienia lekarskiego w weekend pracownik może nieco stracić na wynagrodzeniu, ale to tylko dlatego, że za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą przysługuje mu co do zasady 80% podstawy (chyba, że jest to zwolnienie lekarskie w ciąży, to wówczas pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego 100% podstawy, podobnie jeśli zwolnienie lekarskie zostało spowodowane wypadkiem w drodze do pracy czy z pracy albo wypadkiem przy pracy – w tym ostatnim przypadku pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, 100% podstawy).

Jeśli zwolnienie lekarskie obejmuje również dni wolne – weekendy, święta, dni wolne grafikowo, to pracownikowi za te dni należy i tak naliczyć wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy (w zależności, do którego świadczenia ma prawo). Wynika to wprost z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwanej potocznie ustawą zasiłkową). Stosownie do powołanego przepisu:

zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy

Przepis mówi co prawda o zasiłku, ale ma zastosowanie również do wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 kodeksu pracy. W praktyce jednak zwolnienie lekarskie w weekend może sprawić pewne trudności, szczególnie, jeśli naliczamy składniki wynagrodzenia pracownikowi, zatrudnionemu np. w niepełnym wymiarze czasu pracy albo zatrudnionemu w równoważnym systemie czasu pracy, dla którego nie tylko weekend to dni wolne, ale ma on również dni wolne grafikowo.

Choroba w weekend i dni wolne – rozliczanie

Najprostsza sytuacja to taka, w której pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy, z pensją zasadniczą w stawce miesięcznej. Nie ma on innych składników wynagrodzeń. Załóżmy, że ten pracownik został zatrudniony z dniem 1 czerwca 2020, na pełnym etacie, z wynagrodzeniem w kwocie 3500 zł miesięcznie brutto.

Ten pracownik był na zwolnieniu lekarskim od 7 do 23 września 2020. Okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą obejmuje dwa weekendy – 12 i 13 września oraz 19 i 20 września. W praktyce za ten miesiąc pracownik otrzyma wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca oraz wynagrodzenie chorobowe. To wynagrodzenie chorobowego należeć będzie mu się za wszystkie dni zwolnienia lekarskiego w tym miesiącu, łącznie z weekendami.

Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca liczy się zgodnie z przepisem §11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.05.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Stosownie do powołanego przepisu:

W celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie określone w art. 92 Kodeksu pracy, miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez 30 i otrzymaną kwotę mnoży przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc

Ust. 2 powołanego przepisu dotyczy takiej samej sytuacji, z tym, że pracownikowi przysługuje nie wynagrodzenie chorobowe, ale zasiłek.

Uwaga – tego przepisu nie stosujemy w sytuacji, w której pracownik przepracował cały należny czas pracy w danym miesiącu, a do tego jeszcze wystąpiło zwolnienie lekarskie w weekend czy dni wolne. Więcej o tym za chwilę.

Powyższy przepis jest bardzo ważny. Sposób liczenia jest taki, że wynagrodzenie należne za cały miesiąc pomniejsza się o liczbę dni zwolnienia lekarskiego, a pomniejszenia dokonuje w następujący sposób (wracamy do naszego pracownika):

3500 zł – 3500 zł / 30 * 17 = 1516,67 zł

Dzielimy zawsze przez 30, bez względu na to, ile miesiąc ma dni i mnożymy przez wszystkie dni zwolnienia lekarskiego, uwzględniając zwolnienie lekarskie w weekend. Mamy zatem ustalone wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca. Teraz czas na wynagrodzenie chorobowe, w tym wynagrodzenie chorobowe należne za zwolnienie lekarskie w weekend.

Aby ustalić wysokość wynagrodzenia chorobowego najpierw ustala się podstawę, potem wynagrodzenie chorobowe należne za jeden dzień niezdolności do pracy i tak otrzymany wynik mnoży przez liczbę dni choroby, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego.

O samym wynagrodzeniu chorobowym i zasadach ustalania podstawy pisaliśmy szczegółowo w artykule, do którego link zamieszczamy poniżej – jeśli interesuje Cię ta tematyka, przeczytaj polecany wpis:

Wynagrodzenie chorobowe 2020 – kiedy i komu się należy i jak liczyć wynagrodzenie chorobowe – przykłady

Pomińmy zatem kwestię szczegółowego omawiania i policzmy nasz przykład do końca.

Zakładamy, że nasza podstawa chorobowego wyniesie: 3500 zł – 13,71% z 3500 = 3020,15 zł, to wynagrodzenie chorobowe za jeden dzień niezdolności do pracy wyniesie: 3020,15 / 30 * 80% (albo 100%, jeśli to zwolnienie lekarskie w okresie ciąży itp.) = 80,54 zł

A skoro nasz pracownik chorował we wrześniu 17 dni, to jego wynagrodzenie chorobowe wyniesie: 17 * 80,54 zł = 1369,13 zł.

Od wynagrodzenia chorobowego nalicza się jedynie składkę zdrowotną i podatek, a od wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca tradycyjnie pełny ZUS i podatek. Chyba, że pracownik korzysta ze zwolnienia podatkowego Zerowy PIT dla młodych, to wówczas obydwa składniki wynagrodzenia są zwolnione z podatku. O tym szerzej pisaliśmy tutaj:

Lista płac z zasiłkiem chorobowym i zerowym PIT dla młodych

Jak widzisz, zwolnienie lekarskie w weekend nie ma wpływu na wynagrodzenie pracownika – w tym sensie, że to zwolnienie jest normalnie płatne również za weekendy. Ono może pomniejszyć ogólne wynagrodzenie pracownika za dany miesiąc, ale zwolnienie lekarskie w weekendy czy dni wolne typu święta ustawowo wolne od pracy są dla pracownika płatne.

Dokładnie taka sama sytuacja będzie miała miejsce, jeśli pracownik pracuje np. w niepełnym wymiarze czasu pracy albo w równoważnym systemie czasu pracy. Załóżmy dla uproszczenia, że pracownik pracuje na pół etatu – w poniedziałki i wtorki po 8 godzin, środy 4 godziny, czwartki i piątki ma grafikowo wolne. Sobota jest dla niego dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, niedziela jest wolna ustawowo.

No i ten pracownik chorował 3 tygodnie. W okresie tego zwolnienia lekarskiego wystąpiły zarówno weekendy, jak i dni wolne grafikowo. Nie ma to znaczenia – zwolnienie lekarskie w weekend czy zwolnienie lekarskie w dni wolne grafikowo jest płatne, a liczy się je dokładnie tak, jak pokazaliśmy powyżej.

Tyle, że tutaj może wystąpić jeszcze inny problem, związany z rozliczeniem czasu pracy. Może się bowiem okazać, że pracownik, w okresie kiedy nie chorował przepracował więcej niż powinien, bo z powodu zwolnienia lekarskiego jego czas pracy nie „zbilansował się”. Tyle, że dla pracownika oznacza to po prostu wyższe wynagrodzenie. Dlaczego?

Załóżmy, że pracownik pracuje w równoważnym systemie czasu pracy z dniówką wydłużoną do 12 godzin, w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym. Wrzesień 2020 to 22 dni robocze, czyli w tym okresie rozliczeniowym wymiar czasu pracy to 176 godzin. Pracodawca tak zaplanował pracę pracownikowi, że w okresie od 1 do 15 września pracownik pracował codziennie po 12 godzin, a w drugiej połowie września miał pracować odpowiednio mniej – byle średnio pracował w tym miesiącu 40 godzin tygodniowo i byle nie przekroczył wymiaru 176 godzin.

No i okazuje się, że ten pracownik w okresie od 16 do 30 września przebywał na zwolnieniu lekarskim. Zgodnie z art. 130 §3 kodeksu pracy wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym ulega w tym okresie obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.

A zatem pracownik otrzyma wynagrodzenie za wszystkie przepracowane godziny, a za dni, kiedy miał pracować mniej albo wcale, a kiedy przebywał na zwolnieniu lekarskim, otrzyma wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy. Nie ma znaczenia, ile godzin pracy miał zaplanowane danego dnia albo czy dany dzień miał być dla niego dniem wolnym. Wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy przysługują za dni, a nie za godziny i oczywiście – jak już wspominaliśmy powyżej – należą się również za zwolnienie lekarskie w weekend czy inne dni wolne.

Zwolnienie lekarskie na dni czy na godziny?

Zwolnienie lekarskie wystawiane jest na dni. Nawet, jeśli pracownik przychodzi danego dnia do pracy, około południa źle się poczuje, pójdzie do lekarza i lekarzy wystawi mu zwolnienie lekarskie, to to zwolnienie obejmuje cały dzień. Za te kilka przepracowanych w tym dniu godzin pracownik otrzyma również oczywiście normalne wynagrodzenie za pracę, a do tego jeszcze wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy za cały dzień. Za te kilka godzin przepracowanych „zarobi niejako podwójnie”.

Nie ma znaczenia, czy zwolnienie lekarskie obejmujące weekend rozpoczyna się od soboty w ten weekend, czy od innego dnia, ale obejmuje jakiś weekend. Sposób liczenia jest zawsze dokładnie taki sam a za to zwolnienie lekarskie w weekend pracownik normalnie zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego albo zasiłku.

Zwolnienie lekarskie w weekend – tylko w ten jeden weekend

Trzeba również zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Może się okazać, że pracownik pracuje na pełnym etacie z pensją minimalną (wynagrodzenie minimalne na 2021 rok to 2800 zł brutto). Pracownik przepracował cały miesiąc oprócz jednego weekendu, kiedy to otrzymał od lekarza zwolnienie lekarskie. Gdybyśmy policzyli sposobem z §11 rozporządzenia o nieobecnościach wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, a następnie wynagrodzenie chorobowego. To okazałoby się, że za ten miesiąc pracownik otrzyma mniej niż minimalna.

Czy pracownik może otrzymać mniej niż minimalne, skoro przepracował cały należny wymiar w danym miesiącu? Nie. Co więcej, pracownik otrzyma za ten miesiąc nie tylko pełne należne wynagrodzenie, ale również wynagrodzenie chorobowe za to zwolnienie lekarskie w weekend. Nie liczymy po prostu wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, skoro został przepracowany cały miesiąc (np. pracownik we wrześniu przepracował 176 godzin, a tylko w jeden weekend był na zwolnieniu lekarskim), natomiast za to zwolnienie lekarskie w weekend pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego albo zasiłku.

Z drugiej strony, może się okazać, że np. pracownik chorował cały miesiąc, ale zwolnienie lekarskie wystawione było jedynie na dni robocze. W takiej sytuacji, jeśli pracownik nie przepracował w danym miesiącu ani jednej godziny, nie liczymy wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, chociaż weekendy nie były objęte zwolnieniem lekarskim. Należy tu bowiem mieć na względzie przepis art. 80 kodeksu pracy – wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną, a weekendy są dla pracownika dniami wolnymi i w te dni pracy nie wykonuje.

Podsumowując: zwolnienie lekarskie w weekend potrafi w płacach sporo namieszać. Pracownicy nie muszą się obawiać, czy opłaca się brać zwolnienie lekarskie w weekendy, pracodawcy muszą wiedzieć, że zwolnienie lekarskie w weekend jest płatne tak samo, jak zwolnienie w każdy inny dzień – chyba, że zwolnienie lekarskie obejmuje jedynie weekendy, a wszystkie dni robocze w miesiącu pracownik przepracował normalnie.

Może się jeszcze okazać, że zwolnienie lekarskie w weekend obejmować będzie święto wypadające w sobotę. Co do zasady za takie święto w sobotę pracodawca oddaje dzień wolny.  Czy jeśli w tę sobotę pracownik jest na zwolnieniu lekarskim, to jemu również należy oddać dzień wolny? Tak, taki pracownik również ma prawo do dnia wolnego za pracę w sobotę.

A tutaj jeszcze kiedy wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy za czas choroby się nie należą:

Kiedy za czas choroby wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy się nie należą?